Gen Bencildir

Richard Dawkins – Gen Bencildir

Dawkins bu kitapta evrime farklı bir açıdan bakmamızı sağlıyor. Alıştığımız gibi bireyleri ya da türleri değil, genleri merkeze koyuyor. Ona göre biz canlılar, genlerin kendini kopyalayabilmesi için kullandığı taşıyıcılarız. “Bencillik” ifadesi kulağa iddialı gelse de ahlaki bir anlam taşımıyor; sadece hangi genlerin daha çok kopyalanıp hayatta kaldığını açıklamak için kullanılıyor. Bu çerçevede fedakarlık gibi görünen davranışların bile genlerin çıkarına hizmet eden stratejiler olabileceğini görüyorsunuz.

Kitap, iş birliği ile rekabeti aynı çerçevede açıklayabilmesiyle dikkat çekiyor. Dürüstlük ya da yardımlaşma bazen kısa vadede kaybettirse de uzun vadede, tekrar eden ilişkilerde kazandıran stratejilere dönüşebiliyor. Aile içi dayanışmadan arkadaşlıktaki güvene, iş yerindeki itibara kadar pek çok davranış bu bakış açısıyla daha anlaşılır hale geliyor.

Dawkins’in ortaya attığı “meme” kavramı da kitabı biyolojinin ötesine taşıyor. Fikirlerin, davranışların ve kültürel ögelerin de tıpkı genler gibi çoğalıp yayıldığını söylüyor. Bugün sosyal medyada hızla yayılan bir espri ya da söylentiyi düşündüğünüzde, bu kavram çok daha anlamlı hale geliyor.

Bu kitap, insan davranışlarını daha geniş bir perspektiften görmeyi öğretiyor. İyilik, fedakarlık, rekabet gibi konulara romantik ya da sadece ahlaki değil, evrimsel bir gözle bakmanızı sağlıyor. Okuduktan sonra hem doğayı hem de gündelik ilişkileri farklı bir gözle yorumlamaya başlıyorsunuz.